Neyzen Tevfik

Neyzen Tevfik, Hasan Fehmi Efendi ve Emine Hanım’ın ilk oğlu olarak 1879’da Bodrum’da dünyaya gelmiştir. Rüştiye öğretmeni olan babasının tayini nedeniyle, 1892 yılında, ailesiyle birlikte Urla’ya yerleşmiştir. Henüz 13 yaşında olan Tevfik, Urla’da yaşadıkları sırada, Arasta (Küçük Arasta)’da esnaflık yapan berber Kazım’dan nota bilgileri alarak ney çalmayı öğrenmiştir. İzmir İdadisi’nde eğitimine başlamış, hastalığı sebebiyle devam edememiştir. Bir süre İzmir Mevlevihanesi’ne giden Tevfik, İstanbul’a yerleşmiş, Galata ve Kasımpaşa Mevlevihanelerine devam etmiştir. Mehmet Akif ile tanışıp kendisinden Farsça öğrenmiş ve 1902 yılında Bektaşi dervişi olmuştur. Bir yandan şiire de ilgi duyan Tevfik, Mehmet Akif ve Şair Eşref’ten etkilenmiştir. 1908 yılından sonra Mısır’da bulunmuş, 1913 yılında tekrar İstanbul’a dönmüştür. 28 Ocak 1953 yılında ise vefat etmiştir. Neyzenlikteki ustalığına rağmen yergi ve taşlamalarıyla ünlenmiştir. Toplumdaki haksızlıkları gözüne kestiren Neyzen Tevfik, siyasetin yanı sıra; dini baskı, çıkarcılık gibi konuları işlemiştir. Edebiyatımızda Nef’i ve Eşref’ten sonra 3. büyük hiciv ustası olarak kabul edilen Neyzen Tevfik’in, yayınlanan “Hiç” ve “Azab-ı Mukaddes” adlı şiir kitapları, bestelenmiş şiirleri ile plakları bulunmaktadır. Gazetelerde yazıları yayınlanan Neyzen, filmlerde de rol almıştır.

30 Nisan 1315(M.1898) tarihli Muktebes Dergisi’nin 18. sayısında, Neyzen Tevfik’in “Urla Mekteb-i Rüştiyesi Muallim-i Evveli Hasan Efendi’nin Mahdumu Tevfik” imzasıyla yayımlanan ilk şiiri;

GAZEL

Dilşikarım! Sen esir ettin dil-i nâşâdımı,

Şîvekârım! Levha-i hüsnün gönül sayyadı mı?

Düştüğüm günden beri gafletle hüsnün damına,

Eyledin eflâke i’lâ âhımı, feryadımı!

Hançer-i hicrinle cânâ sinemi çâk eyledin!

Âşık incitmek acep cananların mutadı mı?

Gözlerin mirât-ı İskender gibi yaktı beni

Tığ-ı çevrin etti viran hane-i abadımı.

Hak seni Tevfik'e mazhar eylesin ey bîvefa!

Eyledi aşkın perişan fikr-i istidadımı!

 

Urla Mekteb-i Rüştiyesi Muallim-i Evveli Hasan Efendi’nin Mahdumu Tevfik